ความหมาย พฤติกรรมทำร้ายตนเอง หมายถึง การที่บุคคลพยายามที่จะกระทำตนเองให้บาดเจ็บ และเป็น
อันตรายโดยตั้งใจหรือไม่ตั้งใจก็ตาม ลักษณะของพฤติกรรมทำร้านตนเอง มักมีลักษณะดังนี้
1. 80% ของผู้ที่มีพฤติกรรมทำร้ายตนเองมักจะบอกตรงๆ หรือบอกเป็นนัยๆ
2. พบในผู้ป่วยซึมเศร้าที่เริ่มดีขึ้น
3. บุคคลที่ทำร้ายตนเองมักมีลักษณะขัดแย้งในใจเสมอๆ
4. บุคคลที่ทำร้ายตนเองมักมีอาการหลงผิด และประสาทหลอนเกิดขึ้นด้วย
5. พบมากในวัย 45 ปีขึ้นไป รองลงมาคือ วัยรุ่น
6. สิ่งที่ใช้ทำร้ายตนเอง ส่วนมากมักใช้ปืน เชือก หรือยาพิษเป็นเครื่องมือ
สาเหตุของพฤติกรรมทำร้ายตนเองมักมาจาก
1. มีอารมณ์เศร้ามาก
2. เกิดความเครียดในระดับสูงมาก
3. ปรับตัวไม่ได้ เครียด วิตกกังวลอย่างมาก หาทางออกให้ตัวเองไม่ได้
4. การรับรู้ผิดปกติ
5. ประสาทหลอน กลัว หนีไปเรื่อยๆ จนเกิดอุบัติเหตุ
การพยาบาล
1 การประเมินพฤติกรรมและสภาพปัญหา
1.1 สังเกตพฤติกรรม วิธีการ การวางแผนของผู้คิดทำร้ายตนเอง
1.2 สังเกตการพูด มักพูดเกี่ยวกับการตาย การจาก เสมอๆ
1.3 พบประวัติ เคยทำร้ายตนเองมาก่อน
1.4 ผู้ป่วยที่มีอาการซึมเศร้า แล้วเปลี่ยนเป็นดีขึ้นอย่างรวดเร็ว ต้องระวังเป็นพิเศษ
2. หลักการพยาบาล
2.1 จัดสภาพแวดล้อมให้ปลอดภัย โดยเฉพาะสิ่งแวดล้อมที่ปลอดจากอาวุธ และสิ่งของที่อาจใช้ทำร้ายตนเองได้
2.2 สังเกตผู้มีแนวโน้มจะทำร้ายตนเองอย่างใกล้ชิด
2.3 กำหนดขอบเขตให้เหมาะสม ให้บุคคลนั้นอยู่ในที่ที่สามารถมองเห็นได้ง่าย
2.4 เก็บสิ่งของที่อาจใช้ทำร้ายตนเองได้
2.5 ป้องกันการแยกตัว
2.6 สนับสนุนการดำเนินชีวิตประจำวันที่มีคุณค่า
2.7 สนับสนุนการตัดสินใจที่ดี และให้กำลังใจ
3. เทคนิคการดูแลช่วยเหลือ
3.1 เทคนิคการเลื่อนเวลา แนะให้ผู้ที่คิดจะฆ่าตัวตายเลื่อนเวลาการฆ่าตัวตายออกไป สถานการณ์ต่างๆ จะดีขึ้น
3.2 ประเมินความเชื่อ แนวคิดของบุคคลที่มีพฤติกรรมทำร้ายตนเอง และสิ่งที่อาจทำให้เกิดพฤติกรรมทำร้ายตนเอง เช่น การมองเห็นหรือสิ่งของที่ใช้ทำร้ายตนเองอยู่เสมอ
3.3 ช่วยเหลือผู้ที่อยู่ในสถานการณ์ทุกข์ทรมานให้บรรเทาลงตามสถานการณ์