DooHealthy

อาการ เริ่มปวดเข่า เมื่อยตึงทั้งด้านหน้าและด้านหลังของเข่า หรือบริเวณน่องเวลาเดินค่อนข้างมากทุกครั้ง

ต่อมาจะปวดมากขึ้นและปวดร้อนจนรบกวนการนอนหลับ ต้องหยุดพักการใช้เข่าอาการจึงดีขึ้น เมื่อใช้เข่าเดินอีกก็จะปวดมากอีก เอามือคลำดูที่หัวเข่ามีเสียงกรอบแกรบแสดงว่าเข่าหลวม ลุกนั่งหรือเดินขึ้นบันไดก็ปวด และมีอาการเข่าอ่อน เข่าทรุด เจ็บเข่า บางครั้งมีเสียงในข้อ นั่งพับเพียบไม่ได้ เพราะจะปวดมากหลังการนั่งพับเพียบ

กลุ่มที่มีความเสี่ยง

• มักพบในผู้สูงอายุเกือบทุกคน
• ผู้ที่ใช้ข้อเข่ามาก เช่น นักวิ่ง วิ่งเท้าเปล่า ชอบกระโดดเท้าเปล่า เป็นต้น
• คนทั่วไปที่มีอิริยาบถไม่ถูกต้อง เช่น นั่งพับเพียบ นั่งยองๆ ทำให้หัวเข่ามีการกดเบียดเสียดสีและสึกกร่อน เป็นต้น
• ได้รับอุบัติเหตุที่เข่า
• ชอบสวมรองเท้าส้นสูง
• ผู้ที่ไม่ออกกำลังกาย

เมื่อมีเข่าเสื่อมมากขึ้นผู้ป่วยจะใช้เข่าไม่ค่อยได้ แม้แต่เดินปกติยังปวดตลอดเวลา พอเคลื่อนไหวผู้ป่วยจะรู้สึกมีเสียงในข้อรู้สึกเหมือนกระดูกกระทบกันเพราะผิดข้อไม่เรียบ ข้อปวดบวมอักเสบ มีน้ำในข้อเข่า กดแล้วเจ็บมากขึ้น

การรักษา ช่วงที่ปวดมากให้หยุดพักการใช้เข่า และให้ทานยาปวดแก้อักเสบ เช่น นาโพรไซน ไอบูโพรเฟน เป็นต้น และใช้ยาทาถูนวด หรือประคบน้ำแข็งเพื่อบรรเทาอาการอักเสบ เมื่ออาการทุเลาลง ไม่ค่อยรู้สึกปวดแล้ว ให้บริหารข้อเข่าเพื่อให้กล้ามเนื้อที่พยุงข้อเข่ามีความแข็งแรงจะช่วยดึงรั้งไม่ให้กระดูกเข่าชนกันมาก

โดยเริ่มจากท่าง่ายๆ ทำบนเตียงหรือบนเก้าอี้ได้ อย่างเช่น

นอนหงาย วางแขนไว้ข้างลำตัว งอเข่าข้างหนึ่ง อีกข้างหนึ่งวางราบ หรือใช้หมอนรองเข่า แล้วยกขาข้างที่เหยียดขึ้น ค้างไว้ให้ขาตึงสูงจากพื้น 1 ฟุต เท่านั้น นับ 1-10 ค่อยๆ วางขาลง ทำ 5 ครั้ง จากนั้นสลับข้าง และควรหาตุ้มน้ำหนักมามัดไว้ที่ขาข้างที่จะยก เพื่อเพิ่มพละกำลังให้แก่ขาด้วยจะดียิ่งขึ้น ถ้าทำแล้วเจ็บเข่ามากขึ้น แสดงว่าบริหารมากไป

นั่งบนเตียงหรือเก้าอี้ หลังตรงหรือพิงพนัก ถ้าร่างกายแข็งแรงให้ถ่วงน้ำหนักที่ข้อเท้า แล้วยกเท้าขวาขึ้น ใช้เวลา 3 วินาที กระดกข้อเท้าขึ้น ค้างไว้ 1-2 วินาที ยกเท้าลง และทำซ้ำ ให้ทำขาข้างละ 8-10 ครั้ง เมื่อไม่ค่อยเจ็บให้เพิ่มจำนวนครั้ง

นั่งบนเก้าอี้ หลังพิงพนัก สองขาไขว้กันออกแรงต้านจนขาเกร็ง ค้างไว้ 2 วินาที พักสักครู่แล้วทำซ้ำ 10 ครั้ง

ให้ยืนเกร็ง เข่างอเข่าเล็กน้อย คล้ายท่ายืนรำมวยจีน แล้วยืดตัวขึ้นให้เข่าตรง ทำสลับกัน ทำ 5-10 ครั้ง แล้วเพิ่มจำนวนครั้งขึ้นเท่าที่ทำได้

หลีกเลี่ยงการใช้เข่าในชีวิตประจำวันมากเกินไป การเดินมากๆ ขึ้น-ลง บันไดมาก นั่งยองๆ ขัดสมาธิ พับเพียบ เพราะจะเพิ่มแรงตึงในข้อเข่า ทำให้เข่าอักเสบปวดได้ หากปฏิบัติได้ดังนี้แล้วยังมีอาการปวดแสดงว่ากระดูกที่หัวเข่ามีการสึกไปมาก ควรหาไม้เท้ามาช่วยเวลาเดิน และสามารถเปลี่ยนหัวเข่าเทียมได้ ควรไปพบแพทย์ ซึ่งแพทย์ตรวจอาการและวินิจฉัยได้โดยไม่จำเป็นต้องฉายเอกซเรย์