พฤติกรรมหวาดระแวง (Paranoid behavior) หมายถึง พฤติกรรมที่เกิดจากความคิดหวาดระแวงว่าจะ
ได้รับอันตรายต่างๆ ทั้งต่อบุคคล และสิ่งแวดล้อมรอบตัว โดยไม่มีเหตุผล พฤติกรรมหวาดระแวง เป็นเรื่องของความผิดปกติทางความคิดและอารมณ์
ลักษณะของผู้ที่มีพฤติกรรมหวาดระแวง
- วางท่าหยิ่ง ไว้ตัว พิถีพิถัน ระมัดระวัง
- คอยสังเกตพฤติกรรมและการกระทำของผู้อื่น
- ปฏิเสธการมีสัมพันธภาพกับผู้อื่น มองผู้อื่นในแง่ร้าย
- มีอารมณ์ก้าวร้าว ผลุนผลัน และรุนแรง
- มักมีอาการประสาทหลอนทางหู (auditory hallucination) ร่วมด้วย
- มักมีความคิดหลงผิดร่วมด้วย เช่น หลงผิดว่าตนเป็นใหญ่ (grandeur idea delusion)
หลักการพยาบาลผู้ที่หวาดระแวง
1. ประเมินอาการ และระดับความรุนแรง
2. หลักการพยาบาล กำหนดแผนการช่วยเหลือ โดยเน้นที่
2.1 ระมัดระวังอันตรายจากอุบัติเหตุหรืออารมณ์รุนแรง ที่เกิดจากการหลงผิด ประสาทหลอนของผู้ป่วย
2.2 สร้างสัมพันธภาพที่ดีต่อผู้ป่วย โดยเน้นที่การสร้างความไว้วางใจและความเชื่อถือ
2.3 การสื่อสารกับผู้ป่วยต้องเปิดเผย จริงใจ รักษาคำพูด ไม่กระซิบกระซาบต่อหน้าผู้ป่วย ให้ข้อมูลผู้ป่วยอย่างชัดเจนตรงไปตรงมา
2.4 ยอมรับผู้ป่วยในพฤติกรรมหลงผิด ไม่โต้แย้ง ต่อต้าน
2.5 แสดงความเห็นใจพร้อมที่จะช่วยเหลือผู้ป่วยทันทีที่ผู้ป่วยต้องการ